ხშირად, საკმაოდ პატარა ასაკიდან ვიწყებთ საკუთარი საჭიროებების დაფინანსებაზე ფიქრს. ვხვდებით, რომ სასუსნავის, საყვარელი წიგნის ან თუნდაც, საყვარელ ფილმზე დასასწრები ბილეთის შეძენა დამოუკიდებლად გვინდა. ამისთვის ვმუშაობთ, საყვარელ თავისუფალ დროს ვთმობთ და სანაცვლოდ, ფინანსური დამოუკიდებლობისკენ მივისწრაფვით.

თუმცა, რაოდენ გასაკვირიც უნდა იყოს, 3-4 წლიანი სამუშაო გამოცდილების შემდეგაც, ფინანსურ დამოუკიდებლობას ზოგჯერ ვერც კი ვუახლოვდებით. აღმოვაჩენთ ხოლმე, რომ ყოველთვიურად იმ შემოსავალს, რომელსაც გამოვიმუშავებდით, სრულად ვხარჯავდით. 

თუ უეცრად გულში გავივლებთ კითხვას - რატომ არ დავზოგე? პასუხები ორი მიმართულებით იყოფა, ერთი მხრივ გული გვწყდება რომ, თვეში თუნდაც, პირობითი 20 ლარის გადადებით "უსაფრთხოების ბალიში" მაინც არ შევქმენით  და ვბრაზობთ, რომ თანხის დაზოგვის პროცესი დავივიწყეთ.  მეორე მხრივ, კი უცებ გვახსენდება თავის გასამართლებელი ათასი მიზეზი: ხელფასი იყო მცირე, ხარჯები გვქონდა ძალიან ბევრი, უეცრად დაგვჭირდა ის თანხა,  რომლის დაზოგვასაც ვაპირებდით და ასე დაუსრულებლად. 

მაშინ როგორ დავზოგოთ, თუ დაზოგვა შეუძლებლად მიგვაჩნია?

1. პირველ რიგში, მნიშვნელოვანია უწყვეტად აღვრიცხოთ ხარჯები

ეს დაგვანახებს, სად დაიხარჯა ის თანხა, რაც შეიძლება დაგვეზოგა.

მაგალითად, თუ ჩამოვწერთ ერთი თვის, ან თუნდაც, ერთი კვირის ხარჯს შეიძლება სინდისმაც შეგვაწუხოს, როგორ შეიძლებოდა ასე დაუფიქრებლად დაგვეხარჯა ფული.

თუ ცოტა მეტად ჩავშლით დაკვირვებას და ხელფასის აღების შემდეგ კვირას შევხედავთ, ჩვენი შინაგანი მე კიდევ უფრო დიდ უხერხულობაში ჩავარდება გაწეული მრავალი არასაჭირო ხარჯის გამო.

ხშირად ჩვენ დაუფიქრებლად ვხარჯავთ თანხას, ვყიდულობთ ისეთ ნივთებსა თუ მომსახურებას რაც უბრალოდ გვინდა და არა იმას, რაც გვჭირდება. სწორედ ეს ფაქტი ხდება ჩვენთვის რთულად თვალის გასასწორებელი და ზოგჯერ, აღარ ვითვლით ხარჯებს. 

არადა, დაზოგვისა და ფინანსების სწორად მართვისთვის ძალიან გვჭირდება ვიცოდეთ რა არის ჩვენს ხარჯებში ისეთი, რაც დიდი შავ ხვრელს ქმნის, რათა დავიწყოთ საყურადღებო საკითხების მართვა. თუ გვსურს გავიგოთ სად ვუშვებთ ხარჯვის შეცდომებს, საჭიროა ყველა დანახარჯი აღვრიცხოთ. ამასთან, არაა საჭირო ეს აღრიცხვა ისე გავაფორმალუროთ, რომ დავისტრესოთ. მარტივად, თუნდაც მობილურში ჩანაწერის სახით შეგვიძლია გავყვეთ ყველა დახარჯულ თეთრს.

2. საჭიროა დაზოგვის მიზნების განსაზღვრა

როდესაც ვიცით საით მივდივართ, უფრო თამამად ვდგამთ ნაბიჯებს.

მაგალითად, თუ 6 თვეში დაგვჭირდება 300 ლარი, ზუსტად ვიცით, რომ თვეში 50 ლარი მაინც უნდა გადავდოთ. 

თუმცა, მიზნების დასახვისას მნიშვნელოვანია ეს მიზნები იყოს რეალური და ჩვენს შესაძლებლობებს მორგებული. მიზნების განსაზღვრა თავიდან აგვარიდებს დაზოგვის სამომავლოდ გადადებასაც.

ხშირად ვხვდებით ფრაზას, რომ „ხვალემ უნდა იფიქროს ხვალისა“, არადა ხვალინდელი დღეც ჩვენია. შესაბამისად, ხვალინდელი ფინანსების მართვაც ჩვენს ხელშია და არა დროის. ზოგჯერ გაგვეფიქრება, რომ დღეს დავუმატებთ 10 ლარს დანაზოგს თუ ხვალ, აზრი არ აქვს, არადა რეალურად რაც უფრო სწრაფად დავიწყებთ დაზოგვას, მით უფრო სწრაფად მივაღწევთ მიზნებს და რაც კიდევ უფრო მნიშვნელოვანია, მით უფრო ადრე ჩამოვიყალიბებთ დაზოგვის ჩვევას.

3. ყოველდღე მცირედი მაინც დავზოგოთ

დაზოგვა რუტინული ქცევა უნდა იყოს, რუტინა კი ყოველდღიურად, ერთი და იმავე საქციელის განმეორებით ყალიბდება. ამიტომ, საჭიროა დავზოგოთ ყოველდღე. 

ყველაზე ხშირად არასაკმარის შემოსავალს ვიმიზეზებთ  და გადავდებთ ხოლმე დაზოგვის დაწყებას. თუმცა, იშვიათი გამონაკლისების გარდა, თითქმის ყოველთვის შეგვიძლია სულ მცირე თანხა მაინც დავზოგოთ.

ზოგჯერ გვეფიქრება, რომ 5 ლარით დაზოგვას ვერ დავიწყებთ და სჯობს დაველოდოთ 100 ლარის გადადებას როდის შევძლებთ. არადა დიდ მიზნებთან უფრო მარტივია პატარა ნაბიჯებით მისვლა. თუ მოვინდომებთ 1000 ლარის შეგროვებას, რასაკვირველია 5 ლარის გადადებით უფრო გვიან მივალთ მიზნამდე, ვიდრე 100 ლარის დაგროვებით, თუმცა ყველა თეთრს მნიშვნელობა აქვს, რადგან გვაახლოებს საბოლოო მიზანთან.

საინტერესო ფაქტია, რომ დაზოგვაში დახმარება არაფინანსურ დაზოგვასაც შეუძლია, მაგალითად ენერგოეფექტურ ტექნიკას თუ მოვიხმართ, კომუნალური გადასახადი შეგვიმცირდება და გამოგვითავისუფლდება თანხა. ასევე, თუ შევძლებთ  არ შევიძინოთ მზა საკვები თავად მოვიმზადოთ, ყოველდღიურად საკმაოდ მნიშვნელოვანი თანხის გადადებას შევძლებთ დანაზოგში. 

4. თვალი მივადევნოთ პირად ბიუჯეტს

საჭიროა გავწეროთ, რისი ხარჯვა შეგვიძლია ყოველდღიურად და აუცილებლად მივყვეთ გეგმას. თუ ვიცით, რომ დღეში მხოლოდ 20 ლარის დახარჯვა შეგვიძლია სურვილებზე, უნდა მივყვეთ ამ გეგმას. ჩვენს ლექსიკონში აღარ უნდა არსებობდეს ფრაზა, "მხოლოდ დღეს გადავხარჯავ".

ასევე, სასურველია, თუ კარგად შევხედავთ ჩვენი ყოველდღიურობის სტილსაც, რადგან ის შეიძლება შემოსავლის მთავარ "გამაუფასურებლად" იქცეს. მაგალითად, თუ ჩვენ ხშირად გვიწევს მეგობრებთან შეკრებებსა თუ ღონისძიებებზე დასწრების გამო შემოსავლის დიდი ნაწილის ხარჯვა, შეგვიძლია ვთქვათ, რომ ჩვენი ქმედებები "ამცირებს" ჩვენი შემოსავლის ღირებულებას.

რასაკვირველია, ყველაფერზე უარის თქმა არაა გამოსავალი, თუმცა, მნიშვნელოვანია, სწორად შევაფასოთ ჩვენი ფინანსური მდგომარეობა, დავსვათ კითხვები და  ვუპასუხოთ მათ: რა გვირჩევნია, მხოლოდ დღეს გვქონდეს შესაძლებლობა ვხარჯოთ სურვილისაებრ, თუ სჯობს დღეს დავგეგმოთ ჩვენი ფინანსები, უარი ვთქვათ ხარჯების გარკვეულ ნაწილზე და გადავდოთ თანხა იმისთვის, რომ ხვალაც ავისრულოთ სურვილები?

5. დავზოგოთ ავტომატურად

ხშირად, ჩვენი მომსახურე ბანკები დაზოგვისთვის კარგ შესაძლებლობებს გვთავაზობენ. მაგალითად, ბარათით გადახდისას შეგვიძლია გარკვეული თანხა ავტომატურად დავაგროვოთ.  ან თუნდაც თვის კონკრეტულ რიცხვებში ავტომატურად გადავიდეს თანხა მიმდინარე ანგარიშიდან ანაბარზე.

ეს პროცესი დაგვეხმარება მაშინაც, როდესაც არ ვიცით, საიდან დავიწყოთ, ან როდისაა დაზოგვის დასაწყებად საუკეთესო დრო. დაზოგვის დრო ყოველთვისაა, ყველა ქმედების მიღმა. საჭიროა, დავიწყოთ დღეიდან! საჭიროა, დავზოგოთ ხელფასის აღების დღესვე. დავზოგოთ არა მორჩენილი თანხა, არამედ გადავუხადოთ ჩვენს თავს მომავალი სიმშვიდისთვის მაშინვე, როგორც კი თანხა ჩვენს ხელში გაჩნდება. 

შეგვიძლია ვთქვათ, რომ ჩვენი ფინანსური დამოუკიდებლობის გასაღები  ჩვენსავე ქცევაშია. დაზოგვის ქცევის ჩამოყალიბება კი შრომატევადი და მძიმეა. ის დიდ ნებისყოფასა და ნამდვილ მონდომებას მოითხოვს. მაშ როგორ დავზოგოთ, როდესაც ვერ ვზოგავთ? 

ამ კითხვას ბენჟამინ ფრანკლინის სიტყვებით ვუპასუხოთ. ის ამბობდა:

"შენ შეგიძლია გააკეთო ყველაფერი, რისკენაც შენს გონებას მიმართავ". 

თუ გავითვალისწინებთ იმას, რომ ჩვენი გონება მუდმივად განვითარებისკენაა მიმართული, გამოვა, რომ ჩვენი პრობლემა ძლიერი სურვილის არქონაშია. დაზოგვისთვის კი, მხოლოდ გონების მომართვა და ნებისყოფა დაგვჭირდება.